رواج گسترده “ادبیات تجاوز جنسی” در نظا

به دنبال انتشار اظهاراتی خبرساز از فائزه هاشمی فعال سیاسی در مورد دونالد ترامپ، بسیاری از فعالان و چهره های حکومتی با اشارات جنسی متنوع به این اظهارات واکنش نشان داده اند. از میان این چهره ها، به ویژه حسن شجاعی نایب رئیس کمیسیون اصل نود و نایب رئیس “هیات نظارت بر رفتار نمایندگان” جنجالی شده که با انتشار عکسی از فائزه هاشمی نوشته: “اگر حاج قاسم نبود، فائزه کنیز داعش بود شاید.”

البته استفاده از ادبیات تجاوز، اختصاص به “خودی‌”های نظام ندارد و در داخل و خارج کشور، میان مدافعان و مخالفان حکومت از گستردگی فراوان برخوردار است. ولی قابل انکار نیست که این ادبیات، به دلایلی خاص، میان طیفی از فعالان و مقام های حکومتی رواج ویژه یافته.

در درجه اول بسیاری از این افراد، از “آتش به اختیارها” گرفته تا بسیاری از مقام‌های رسمی یا کارکنان نهادهای امنیتی، برخاسته از طبقاتی هستند که در آنها رویه سنتی “رجزخوانی” یا “روکم کنی” تهدید جنسی بوده است. بخش مهمی از این افراد، به خاطر نزدیکی به حکومت، به طبقات بهره مند اقتصادی کشور تبدیل شده اند، ولی طبقه فرهنگی خود را کماکان حفظ کرده اند و از امکان دسترسی به تریبون های رسمی هم برخوردار شده اند.

در درجه بعد، نفسِ این پدیده که خودی‌های حکومت، در بیان توهین یا حتی تهمت جنسی علیه غیرخودی‌ها یا حتی “کمترخودی”ها از مصونیت قضایی و امنیتی برخوردارند، در ترویج ادبیات تجاوز در تریبون های رسمی و غیررسمی نقش داشته است. تا جایی که حتی اگر توهین یا تهمتی جنسی از تلویزیون منتشر شود، امکان شکایت “موثر” از آن وجود نداشته، ندارد و احتمالا تا اطلاع ثانوی نخواهد داشت.

در نهایت، قابل انکار نیست که بخشی از کاربرد ادبیات تجاوز در میان خودی ها، نوعی “تصمیم حکومتی” است. به عنوان نمونه، این واقعیت که توهین یا تهمت جنسی به “دشمنان نظام” مصون از تعقیب باشد، عملا یک تصمیم حکومتی محسوب می شود که ظاهرا برای محافظت از مدافعان حکومت اتخاذ شده. به همین ترتیب، تبلیغ این دیدگاه از تریبون های رسمی که اگر زنی پوششِ موردِ تایید حکومت را نداشته باشد در تعرض جنسی به خود مقصر خواهد بود را، باید نوعی برداشت حکومتی دانست که گویی هدف تلویحی آن، مقابله با “بدحجابی” در سطح جامعه است.

مجموعه این سازوکارها، به میزانی در فضای عمومی ایران تاثیرگذار بوده که باعث شده تا مجموعه ای از چهره ها و رسانه های رسمی، در استفاده از ادبیات تجاوز، حتی از رسانه های غیررسمی هم بی پروا تر باشند.

به عنوان نمونه، اگرچه این ادبیات در گذشته، در برخی رسانه های مخالف حکومت هم مورد استفاده قرار گرفته، ولی تاکنون تندترین دست اندرکاران این رسانه ها اصطلاحا “رویشان نشده” تا آنجا پیش بروند که مثلا ادعا کنند یک مقام حکومت در خیابان لُخت شده و در حضور فرزندش مورد تجاوز گروهی اوباش قرار گرفته است. فانتزی جنسی عجیبی که یک برنامه خبری صداوسیمای جمهوری اسلامی، برای “زدن” کسی که “دشمن نظام” می دانست روی آنتن فرستاد. با کوچکترین مشکلی هم مواجه نشد.

سال پیش، به دنبال دعوت رخشان بنی‌اعتماد کارگردان معروف سینمای ایران برای بزرگداشت عمومی جانباختگان سقوط هواپیمای اوکراینی را -که با فشار وزارت اطلاعات لغو هم شده بود- محمدصادق کوشکی از “استادان” حکومتی با حضور در یک برنامه تلویزیونی گفت: “خانمی که میای فراخوان می‌زنی، می‌دونی دست امثال عبدالمالک ریگی به تو و دخترت و کَس‌وکارت می‌رسید [چی می شد]؟ شاید هم خوشت می‌اومد، شاید هم دوست داشتی…”