جو بایدن، رییس جمهوری آمریکا روز پنجشنبه ۲۹ اردیبهشت پس از دیدار با رهبران سوئد و فنلاند تصمیم «تاریخی» دو کشور برای پیوستن به ناتو را ستود. در این مذاکرات سه جانبه جزییات پیوستن دو کشور به ناتو برغم مخالفت ترکیه و نگرانیهای امنیتی در اروپا مورد بحث قرار میگیرد.
مقامات آمریکایی در مورد نتیجه مثبت درخواست عضویت سوئد و فنلاند در ناتو ابراز خوشبینی کردهاند و پیوستن این دو کشور در پی تهاجم نظامی روسیه به اوکراین میتواند مایه سرافکندگی مسکو شود.
آقای بایدن پس از ملاقات با ماگدالنا اندرسون، نخست وزیر سوئد و سائولی نینیسته، رییس جمهوری فنلاند گفت: «امروز مفتخرم که حمایت قوی ایالات متحده از تقاضای عضویت دو دمکراسی عظیم و دو همکار بسیار قابل برای پیوستن به نیرومندترین اتحاد دفاعی در تاریخ جهان را اعلام کنم.»
وی افزود: «آنها تمامی شروط عضویت در ناتو را دارند و پیوستن دو کشور دیگر در شمالیترین نقطه اروپا امنیت متحدان ما را تقویت خواهد کرد.»
دولت روسیه هشدار داده است که پیوستن این دو کشور به ناتو «پیامدهای نظامی و سیاسی فراگیری» خواهد داشت. ولادیمیر پوتین همواره تاکید کرده که یکی از دلایل حمله نظامی روسیه به اوکراین تمایل کییف به پیوستن به ناتو بوده است.
ولی دولتهای آمریکا و بریتانیا اعلام کردهاند که در صورت اقدامات تحریکآمیز و بیثبات کننده مسکو علیه سوئد و فنلاند در دورهای که درخواست عضویت آنها بررسی میشود از این دو کشور حمایت خواهند کرد.
جو بایدن در واکنش به ادعاهای ولادیمیر پوتین گفت: «پیوستن اعضای جدید به ناتو امنیت هیچ کشوری را به خطر نمیاندازد و هیچگاه چنین نبوده است.»
او تاکید کرد که آمریکا و متحدانش در دوره بررسی عضویت سوئد و فنلاند با هرگونه تهدید و تعرضی علیه این دو کشور مقابله خواهند کرد.
رییس جمهوری ترکیه روز پنجشنبه بار دیگر بر مخالفت آن کشور با پیوستن سوئد و فنلاند به ناتو تاکید کرد. بر اساس منشور ناتو هر یک از ۳۰ کشور عضو میتوانند در خواست عضویت کشورهای جدید را وتو کنند.
رجب طیب اردوغان در یک سخنرانی ویدئویی به مناسبت روز ورزش و جوانان گفت: «ما به دوستان خود گفتهایم که با عضویت سوئد و فنلاند در ناتو مخالفیم و به همین مسیر ادامه خواهیم داد.»
رییس جمهوری ترکیه در سخنرانیهای خود در روزهای گذشته گفت که دلیل مخالفت آن کشور حمایت سوئد و تا حد کمتری فنلاند از افرادی است که با حزب کارگران کردستان (پکاکا) و یا نیروهای کرد سوریه ارتباط دارند.
ترکیه این گروهها را «تروریست» میداند و ادعا میکند که سوئد و فنلاند به پناهگاه افراد وابسته به فتح الله گولن بدل شده است که آنکارا آنها را مسئول کودتای نافرجام سال ۲۰۱۶ میداند.
سائولی نینیسته، رییس جمهوری فنلاند در نشست خبری در کاخ سفید گفت: «ما حاضریم در مورد حساسیتهای ترکیه در مورد عضویت کشور ما در ناتو به شیوهای سازنده و شفاف مذاکره کنیم. ما تروریسم را بسیار جدی میگیریم، تروریسم را در هر شکلی محکوم میکنیم و به طور فعال با آن مبارزه میکنیم.»
ماگدالنا اندرسون، نخست وزیر سوئد نیز گفت کشورش برای رفع نگرانیهای تمامی اعضای ناتو از جمله ترکیه و با هدف حل هر مشکلی حاضر به گفتوگو است.
مقامات آمریکایی در روزهای گذشته ابراز امیدواری کردهاند که در نهایت مسئله مخالفت ترکیه حل خواهد شد و جو بایدن نیز روز گذشته در پاسخ به سئوالی در همین زمینه گفت: «به نظرم مشکل برطرف خواهد شد.»
نخست وزیر سوئد افزود که تهاجم نظامی روسیه به اوکراین یک تحول جدی در وضعیت امنیتی سوئد ایجاد کرده و پس از حدود دو قرن بیطرفی دولت او به این نتیجه رسیده است که عضویت این کشور در ناتو بهترین راه تامین امنیت مردم سوئد است.
جو بایدن گفت از مجلس سنای آمریکا خواسته است که متناسب با روند بررسی تقاضای عضویت سوئد و فنلاند درخواست این دو کشور برای پیوستن به ناتو را تایید کند. پیشبینی میشود که هر دو حزب جمهوریخواه و دمکرات از این تصمیم حمایت خواهند کرد.
جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی آمریکا روز چهارشنبه گفت دولتهای سوئد و فنلاند به طور مستقیم با ترکیه در حال مذاکره هستند و آمریکا نیز برای کمک به یافتن یک توافق با هدف رفع نگرانیهای ترکیه با مقامات آن کشور در تماس است.
او افزود: «ناتو در برگیرنده مجموعهای از کشورهای مستقل است که هر یک دیدگاهها و منافع خاص خود را دارند ولی در عین حال ثابت کردهاند که در مواقع ضروری میتوانند اختلافات را حل کنند. پیشبینی من این است است که این مشکل حل خواهد شد.»